«شهيندخت مولاوردي»حقوقدان است و دستيار ويژه حقوق شهروندي رييس جمهور. در پاسخ به اين پرسش كه آيا مي توان با جايگزيني بوم گردي به جاي كولبري شاخص هاي حقوق شهروندي
مولاوردي : هرجا زنان آمدند كار را تمام كردند
عبارات مهم : برنامه
«شهيندخت مولاوردي»حقوقدان است و دستيار ويژه حقوق شهروندي رييس جمهور. در پاسخ به اين پرسش كه آيا مي توان با جايگزيني بوم گردي به جاي كولبري شاخص هاي حقوق شهروندي مرزنشينان به ويژه در محدوده آذربايجان غربي و كردستان را ارتقا بخشيد؟ مولاوردي مي گويد: هنوز ما اين سرمايه گذاري را براي جذب گردشگر داخلي انجام نداده ايم و خيلي از ايراني ها شايد هيچ شناختي از مختصات ساير مناطق كه استعداد مقصد شدن را دارند، نداشته باشند و بيشتر ترجيح مي دهند به شمال كشور بروند كه آشنا شده است تر است.
هرجا زنان آمدند كار را تمام كردند / مولاوردي
يكي از پرسش ها اين است كه آيا رييس جمهور هم تكاپويي براي حل معضل كولبري و معيشت اين دسته از هم وطنان مان دارد و چگونه تلاش مي كند مشكل آنها برطرف شود. مولاوردي در پاسخ به اين پرسش كه رييس جمهور چه پيگيري ها و اقداماتي براي حل معضلات معيشتي كولبران مي كند، توضيح مي دهد: رييس جمهور نگراني دارند از اين بابت كه هرگز مصوبات، اعتبارات و تسهيلاتي كه در نظر گرفته مي شود اثربخشي مورد نیاز را نداشته باشد و خروجي و نتيجه اي كه مي خواهيم را از آن نگيريم. ايشان معتقدند انكار اين پديده ها كه تا به حال هم جواب نداده است سرپوش گذاشتن روي آن است و بايد بياييم ببينيم چه علل و عواملي منجر به بروز اين وضعيت شده است هست، اين را هميشه تاكيد مي كنند كه يك راه حل اساسي و بلندمدت داشته باشيم.
وقتي فصول منشور حقوق شهروندي را مرور مي كنيم به داشتن حق اشتغال و كار شايسته و كيفيت زندگي اشاره شده است هست، ولی وقتي به منطقه اي نظير استان كردستان نگاه مي كنيم و با مساله كولبري مواجه مي شويم، مي بينيم كه همين مفاد حقوق شهروندي در عمل در آنجا اجرا نشده است.
قبل از پرداختن به محورهاي منشور حقوق شهروندي بايد ببينيم چه مستنداتي را مي توانيم ارايه دهيم كه اين حقوق در فرآيند آن محقق شود. قبل از پيروزي انقلاب اسلامي ۵ برنامه و بعد از انقلاب هم ۵ برنامه توسعه اي تاكنون اجرايي شده است هست. با توجه به مسووليتي كه در دولت قبل داشتم و بايد براي تدوين برنامه ششم آسيب شناسي مي كرديم بيشتر در جريان كيفيت اجراي برنامه هاي ۵ ساله قرار گرفتم.
«شهيندخت مولاوردي»حقوقدان است و دستيار ويژه حقوق شهروندي رييس جمهور. در پاسخ به اين پرسش كه آيا مي توان با جايگزيني بوم گردي به جاي كولبري شاخص هاي حقوق شهروندي
اين بررسي ها و آسيب شناسي ها دقيقا اين واقعيت را به همه ما ثابت كرده است كه جامعه ما از توسعه نيافتگي متوازن و در خوشبينانه ترين حالت از توسعه يافتگي نامتوازن زحمت مي برد. همچنين بررسي ها نشان مي دهد به طور میانگین ۳۰ درصد از برنامه هاي قبلي اجرا شده است است كه بخشي از آن برمي گردد به آرزوی بزرگ گرايانه بودن و كلي گويي اين برنامه ها كه سعي شد در برنامه ششم توسعه از اين نحوه برنامه نويسي پرهيز شود. در برنامه ششم تمركز و تاكيد بر توسعه متوازن منطقه اي بوده است.
تلقي عمومي بر اين است كه ما با نوعي عقب ماندگي يا عقب نگه داشته شدگي در برخي استان ها مواجه هستيم. در مورد استان هاي مرزي نظير كردستان اين احساس وجود دارد كه به صورت تعمدي عقب نگه داشته شده است اند. اگر شرايط و وضعيت استان آذربايجان غربي كه خود من از آنجا هستم را نيز مرور كنيد شباهت هاي بسياري با استان كردستان دارد و احساس و برداشت مردم آن استان هم همين هست. شايد بخش اعظم آن به باعث مرزي بودن استان هاي مورد اشاره باشد كه دهه هاست نگاه هاي امنيتي را به نگاه هاي اقتصادي تغيير نداده است به همين دليل بر تهيه و به كارگيري اطلس و نقشه آسيب هاي اجتماعي و سند آمايش سرزميني و مساله محوري براي اجراي برنامه ششم تاكيد شد و درست بعد از تدوين و تصويب برنامه ششم به دوره اي مي رسيم كه در آن دولت يازدهم از منشور حقوق شهروندي رونمايي مي كند. در دولت دوازدهم مي بينيم كه به اين نكته توجه ويژه شده است است و رييس جمهور در ابلاغ پيوست احكام وزرا، به عنوان يكي از اولويت هاي عمومي كه مشترك ميان تمام وزارتخانه هاست، بر اجراي منشور حقوق شهروندي تاكيد كرده است كه در برنامه هاي خودشان حتما اين مهم را مدنظر قرار بدهند.
شما مشخصا عنوان كولبران را در پرسش تان مطرح كرديد اگر وارد مصاديق شويم علاوه بر آن مي بينيم كه در پيگيري اجراي منشور حقوق شهروندي از نظر ابعاد متفاوت توسعه، وضعيت گروه هاي متفاوت و قرارگرفتن ارزش در پست ها و مناصب مورد مطالبه است و احساس تبعيضي در اين استان ها مطرح هست، به عنوان نمونه بين اهل سنت و شيعه و ما راجع به همه اين موارد اينجا محل رجوع هستيم و تصور كلي بر اين است كه حوزه حقوق شهروندي، يعني بُعد مربوط به حق سياسي و مدني شهروندان و لاغير! در حالي كه ما در منشور ٢٢ حق و ١٢٠ ماده داريم كه مجموعه حق هايي را دربر مي گيرد كه به نوعي حقوق انساني هستند، ولی در ارتباط با ديگران، جامعه، دولت و حق هاي انساني خود فرد كه اينجا پاي تكليف در مقوله حقوق شهروندي به ميان مي آيد تا بتواند از اين حق هايي كه بايد برخوردار باشد، پاسداري كند.
هرجا زنان آمدند كار را تمام كردند / مولاوردي
اگر بخواهيم به عنوان بوم گردي در كردستان و جايگزيني آن با كولبري برسيم بايد كمي بيشتر مصداقي صحبت كنيم. نكته اي كه هست، اين است كه در انتخابات رياست جمهوري سال ۱۳۹۲ استان كردستان بعد از سيستان و بلوچستان بيشترين راي را به آقاي روحاني داده بود. دست كم در سيستان و بلوچستان ما شاهد بوديم با مديريت «علي اوسط هاشمي» به عنوان استاندار، زنان در مديريت رشد و پيشرفت خوبي داشتند، ولي در كردستان چنين اتفاقي رقم نخورد، چه برسد به بخش هايي چون گردشگري و بوم گردي؟
بله، با اراده اي كه دولت و تكاپويي كه زنان نشان دادند يك اتفاقي حداقل براي زنان آن منطقه افتاده است و اينكه به وسیله دولت ديده شدند، ولي در كردستان با اين معضل هنوز مواجه هستيم. هنوز زنان كردستان آنچنان كه بايد و شايد نتوانستند پيشرفت كنند و جايگاه مناسب خود را در مديريت استان به دست آورند. البته در آذربايجان غربي هم همين طور هست. اگر آذربايجان غربي را كه مشابهت هاي بسياري با كردستان دارد از نظر بگذرانيم، مي بينيم كه وضعيت زنان در آن استان هم مناسب نيست و به تازگي يك زن، بخشدار مركزي شده است هست. شايد تحت تاثير و متاثر از فرهنگ و نگاه خاص حاكم بر آن استان ها باشد كه شاهد وضعيت موجود هستيم .
«شهيندخت مولاوردي»حقوقدان است و دستيار ويژه حقوق شهروندي رييس جمهور. در پاسخ به اين پرسش كه آيا مي توان با جايگزيني بوم گردي به جاي كولبري شاخص هاي حقوق شهروندي
آقاي رييس جمهور در آخرين ديدار ماه رمضان خود، خطاب به خبرنگاران گفت شما انتظارات را اوج مي بريد. ما اصلا در مورد كردستان نمي خواهيم انتظارات را اوج ببريم، به ويژه در شرايط كنوني كشور، ولی پيشنهاد جايگزيني توسعه بوم گردي به جاي كولبري نياز به سرمايه گذاري هاي كلان ندارد. مثل سرمايه گذاري صنعت نيست كه بودجه كلان بخواهد و وقت زيادي براي نتيجه بطلبد. ما مجموعه گزارشي از منطقه مرزي سردشت تهيه كرديم كه كولبران آن منطقه مي گفتند اگر اين كار را نكنيم چه كنيم؟ اين يعني دولت هيچ راه جايگزيني براي معيشت آنها ارايه نكرده هست. چگونه مي توان انتظار داشت كه تا پايان برنامه ۵ ساله اين وضعيت اصلاح يابد؟
اجراي قانون برنامه ششم توسعه تازه شروع شده است است و در شروع راه است و اين طور نيست كه چند سال را صرف اجراي اين سند كرده باشيم و الان اين پرسش را مطرح كنيم بعد نتيجه اش در عمل چه شد و خروجي ملموسش كجاست؟!
شايد بايد بگوييم خدا را شكر كه بسته شدن مرز در غرب كشور و تغييراتي كه براي كنترل ارز اعمال شد به موج دوم و سوم اعتراضات در ميان مرزنشينان منجر نشد. ولی نياز به شتاب بيشتري در استان هاي مرزي، به ويژه كردستان يا مناطقي چون سردشت و بانه وجود دارد. نمي توانيم به حوصله و طمانينه چند دهه گذشته پيش برويم.
هرجا زنان آمدند كار را تمام كردند / مولاوردي
پيگيري اجراي درست برنامه ششم توسعه يكي از راهكارهاي ما هست، از سوي ديگر تا جايي كه من در جريان هستم ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي در تمام استان ها وزير معين تعيين كرده هست. بايد ببينيم وزير معين استان كردستان چه پروژه ها و اقداماتي را در اين چارچوب تاكنون پيگير بوده است.
همچنين در بحث اشتغال روستايي، تخصيص تسهيلاتي كه از منابع صندوق توسعه ملي تخصیص داده شده است به اين عنوان پيدا كرده هست، هم تازه شروع شده است هست؛ حركتي كه به نظر مي رسد اگر به درستي به اجرا در بيايد و به نتيجه برسد مي تواند در توسعه اشتغال روستايي كه در شرايط فعلي بسيار هم اساسي است موثر باشد كه بايد ببينيم تا چه اندازه اين استان توانسته است اين اعتبارات را جذب كند، مثل خيلي از استان هاي ديگر، اين وضعيت خاص استان كردستان نيست، ولي بنا به دلايل عديده احساس عقب نگه داشته شدگي، احساس محروميت، احساس نابرخورداري، در يكي، دو تا از استان هاي ما خيلي بيشتر از ساير استان ها هست. گفتني است در برنامه اشتغال فراگير در سال ١٣٩٦ براي ايجاد ٩٧ هزار شغل كه به وسیله معاون اول رييس جمهور ابلاغ شده است هست، ١٣ رسته در بخش گردشگري و صنايع دستي مورد تاكيد قرار گرفته هست، از جمله ايجاد، توسعه و تقويت جاذبه هاي گردشگري و اقامتگاه هاي بوم گردي كه منحصر به استان يا استان هاي خاصي نيست.
و جلب اعتماد خيلي سخت تر مي شود.
دقيقا .
اگر متمركز بر بوم گردي به جاي كولبري صحبت كنيم نياز به بسترسازي در زمينه گردشگري داريم. بديهي است كه توسعه زيرساخت هاي گردشگري نظير بزرگراه سازي يا توسعه حمل و نقل خود نيازمند سرمايه گذاري سنگين هست، ولی بوم گردي به اندازه شيوه هاي ديگر گردشگري نيازمند سرمايه گذاري كلان نيست. كافيست توجه مناسبي از سوي دولت صورت گيرد. اين نكته وقتي مهم مي شود كه به خاطر آوريم آقاي روحاني در روزهاي پيش از انتخابات سال ۱۳۹۲ بر توسعه گردشگري تاكيد داشت و حتي استعاره اي به كار مي برد و درآمد حاصل از گردشگري را با عدد ۳ هزارميلياردتوماني ناشي از اختلاس بزرگ در دولت دهم مقايسه مي كرد. آيا آقاي روحاني الان حاضر است بر اين محور توسعه تاكيد كند؟
اتفاقا يكي از مباحث خاص و محورهاي قانون برنامه ششم توسعه بحث توسعه گردشگري است يعني يكي از موضوعاتي كه مي تواند محرك توسعه باشد يا موانع توسعه را از سر راه بردارد، توسعه گردشگري هست. تا جايي كه من شاهد هستم، به جرات مي توانم بگويم هيچ جلسه اي نيست كه رييس جمهور براين عنوان تاكيد نكنند، در سخنراني هاي ارزش مخصوصا در استان ها كه قطعا به اين عنوان اشاره مي كنند، در دولت هم همين طور و روي بحث توسعه گردشگري بسيار حساس هستند و اينكه ما بايد سرمايه گذاري اساسي روي گردشگري داشته باشيم. در مورد توسعه گردشگري در استان كردستان با توجه به ظرفيت ها، استعدادها و جاذبه هاي گردشگري كه دارد از ابعاد متفاوت طبيعي، تاريخي، فرهنگي و ميراث فرهنگي مي توان اين استان را يكي از اولويت هاي سرمايه گذاري در گردشگري دانست.
در ٤ دهه گذشته ما براي توسعه گردشگري صرفا به جذب گردشگر خارجي توجه و تمركز كرده ايم كه اين خود نيازمند جذب سرمايه گذاري براي توسعه زيرساخت ها هست. بوم گردي يا همان گردشگري روستايي كه موسوم به اكوتوريسم هم هست، شكلي جديد از صنعت گردشگري است كه در آن افراد به جاي حضور در هتل ها و اماكن شلوغ و پرازدحام راهي روستاها و مناطق بكر مي شوند تا به دور از هياهوي زندگي روزمره، دمي و ساعتي، روزي يا هفته اي را در آرامش سپري كنند كه راه اندازي اين اقامتگاه ها زمينه و بستري مي شود براي معرفي فرهنگ، گويش، پوشش، غذاي محلي، موسيقي و فعاليت هاي مبتني بر آداب و رسوم مردم محلي و بدين ترتيب شرايطي مناسب و دلنشين براي تجربه زندگي در محيط هاي طبيعي و سنتي براي گردشگران ايجاد مي شود، ضمن آنكه بوم گردي و طبيعت گردي، اشتغال روستايي را با كمترين آسيب و صدمه تقويت مي كند و بر همين مبنا توانمندسازي و فرهنگ سازي اقتصاد گردشگري در روستاها از اهداف عاليه آن است كه نياز به تغيير بينش و توانمندسازي جوامع محلي هم دارد.
شايد مقايسه درستي نباشد و در عين حال شايد يكي از علل آسيب ديدن محيط زيست در سه استان شمالي كشور همين هجوم و سفرهاي مستمر به شمال باشد. ولي منظور ما در اين بحث تبديل كردستان به مقصدي مشابه شمال كشور هست. ممكن است فاصله پایتخت کشور عزیزمان ایران تا شمال محدود به چند ساعت باشد، ولي كردستان نيز مي تواند به اين شيوه مقصد مردم و سفرهاي داخلي باشد، همين مقصدشدن در سفرهاي داخلي به اصلاح زيرساخت هايش كمك مي كند. شمال كه روز اول اين همه امكانات نداشت. شايد حتي با محدوديت نانوايي براي تامين نان مردم محلي و مسافران هم مواجه مي شدند.
هنوز ما اين سرمايه گذاري را براي جذب گردشگر داخلي انجام نداده ايم و خيلي از ايراني ها شاهد هيچ شناختي از مختصات ساير مناطق كه استعداد مقصد شدن را دارند، نداشته باشند و بيشتر ترجيح مي دهند به شمال كشور بروند كه آشنا شده است تر هست؛ لذا هجوم گردشگر و مسافر را براي شمال كشور حتي با آن حجم ترافيكي كه ايجاد مي شود شاهديم و ظرفيت سازي هايي كه پاسخگوي نياز اين خيل عظيم جمعيت مشتاق باشد در ساير نقاط يا جنوب كشور به چشم نمي خورد.
بايد به اين پرسش پاسخ دهيم كه آیا اين اشتياق، انگيزه و استقبال را نسبت به كردستان و ساير مناطق نمي بينيم كه جاي تامل دارد. به نظر من در زمينه شناساندن جاذبه هاي فراوان اين مناطق كشورمان كم كاري شده است و خيلي به اين نكته توجه نشده است كه ضمن آنكه گردشگر خارجي را جذب مي كنيم و به بسياري از زيرساخت ها و استانداردهاي مورد نظر آنها توجه مي كنيم به موازات آن بايد بتوانيم گردشگران داخلي را به سمت استان هايي چون كردستان هدايت كنيم كه اين حركت ممكن است خيلي از آن زيرساخت ها را نياز نداشته باشد.
در همين چندماه اخير كه مشكلاتي براي كولبران و معيشت ارزش پيش آمد به جلسه اي مي توانيد اشاره كنيد يا به تاكيدي از سوي رييس جمهور براي حل مساله كردستان؟ اينكه آقاي روحاني روي عنوان خاصي دست گذاشته باشند و تاكيد كنند از اين طريق وضعيت كولبران را اصلاح دهيد؟
كلي چرا. ولي مصداق و استان خاصي مطرح نشده است.
مي خواهم ببينم چقدر آقاي رييس جمهور دلواپس كردستان و مرزنشينان به ويژه كولبران بوده اند تا مشكل آنها را سریعتر حل و فصل كنند؟
در بحث كولبري ما چندين جلسه داشتيم و يكسري راهكارها به طور مقطعي و موقت ارايه و مصوب شده است كه بايد به اجرا دربيايد.
با حضور آقاي رييس جمهور؟
بله، در جلسه هيات دولت. ما در جلسات هيات دولت يك بخش خبر داريم. اخبار مطرح مي شود و به بحث گذاشته مي شود، خيلي وقت ها از دل آن به يك مصوبه مي رسيم يا يك دستوري صادر مي شود. درمورد پديده كولبري و مطالباتي كه وجود دارد، وضعيتي كه كولبران دارند و اينكه چه بايد كرد يكي دو مورد مصوبه داشتيم. ولي اينكه به صورت خاص در مورد توسعه گردشگري و مشخصا بوم گردي در كردستان به عنوان جايگزيني براي كولبري جلسه اي باشد، هنوز وارد اين عنوان نشده ايم .
مي خواهم بدانم مدل نگاه آقاي روحاني به حل اين مساله چطور است؟ به عنوان نمونه آيا ايشان مسوولي را خطاب قرار داده اند يا اعتقاد دارند كه مي توان با بوم گردي به جاي كولبري معيشت مرزنشينان را اصلاح بخشيد؟ يا اينكه چطور مي خواهند مساله كولبران را حل كنند؟
براي رسيدن به پاسخ دقيق دقيقا بايد از شخص رييس جمهور اين پرسش مطرح شود. ولی تلويحا مي توانم بگويم ايشان تاكيد دارندكه ما بايد به ريشه اين وضعيت كه معلول است بپردازيم و مبارزه و برخورد سلبي با آن را پاك كردن صورت مساله مي دانند كه مشكلي را حل نمي كند. معتقدند انكار اين پديده ها كه تا به حال هم جواب نداده سرپوش گذاشتن روي آن است و بايد بياييم ببينيم چه علل و عواملي منجر به بروز اين وضعيت شده است است؟ اين را هميشه تاكيد مي كنند كه يك راه حل اساسي و بلندمدت داشته باشيم. ممكن است راهكارهاي موقتي مطرح شود و به صورت مقطعي يك بار به صورت مسكن بتواند وضعيت را آرام كند، ولي آنچه مهم است اشتغال پايدار و برنامه ايجابي- حداقل در كوتاه مدت و ميان مدت- است و هميشه تاكيد مي كنند مصوباتي كه ساعت ها روي آن كار مي شود به درستي اجرا شود، از جمله اشتغال روستايي و نگراني دارند از اين بابت كه هرگز اين مصوبات، اعتبارات و تسهيلاتي كه در نظر گرفته مي شود اثربخشي مورد نیاز را نداشته باشد و خروجي و نتيجه اي كه مي خواهيم را از آن نگيريم.
خود شما به واسطه مسووليتي كه در دولت قبل داشتيد با يكسري پرسشها از جمله پرسشها زنان مواجه بوديد. حقوقدان هم هستيد، بنابراين به عنوان حقوق شهروندي اشراف كامل داريد. به نظر شما چقدر نسخه گردشگري و جايگزيني بوم گردي به جاي كولبري، مي تواند به تحقق حقوق شهروندي در استان كردستان كمك كند؟
اين يك بحث اصولي را مي طلبد. يك موضوعي در مباحث حقوق شهروندي و به ويژه حقوق بشر مطرح مي شود كه ما نمي توانيم و نبايد بين حق هاي مختلفي كه مبناي بشري دارند تفكيك قائل شويم يا سلسله مراتب قائل شويم.
مثلا نمي توانيم دنبال اين باشيم كه اول حقوق مدني- سياسي محقق شود بعد سراغ حقوق فرهنگي- اقتصادي- اجتماعي برويم يا بعدا سراغ نسل سوم حقوق بشر، يعني حق بر صلح و محيط زيست كه به آن حقوق همبستگي مي گويند، برويم بنابراين نسل هاي متفاوت حقوق بشر تفكيك ناپذير هستند. نمي شود بين آنها سلسله مراتب قائل شد. حالا اينكه ما بياييم مطرح كنيم كه صرفا ما بر برنامه هايي كه به حقوق اقتصادي مردم توجه كند متمركز شويم و آنها نقطه ثقل برنامه هاي توسعه اي شوند، قطعا در اين حالت ما به آن توسعه همه جانبه و پايدار كه عرض كردم نمي رسيم. اين يك بحث است كه حتما بايد در برنامه ريزي به آن توجه شود و به صورت متوازن به همه ابعاد توسعه پرداخته شود. يك بحث ديگر آن است كه بايد هماهنگي مورد نیاز بين نهادهاي متفاوت جامعه در سياست هايي كه اتخاذ مي كنند باشد؛ نهاد سياست يا قدرت، نهاد اقتصاد، نهاد دين، نهاد خانواده و انواع نهادهايي كه در كشورمان وجود دارد، اينها بايد با هم هماهنگ باشند و همديگر را خنثي نكنند. سياستي كه ما در حوزه اقتصاد اتخاذ مي كنيم، اين سياست در حوزه فرهنگ ممكن است يك نتيجه ديگري دهد. اين هماهنگي بايد بين سياست ها، در حوزه دين، خانواده و مدرسه هم باشند.
قطعا توسعه گردشگري در استان هاي مختلف، به ويژه استان كردستان با وضعيتي كه بر آن حاكم هست، انتظارات و مطالبات بالايي كه در اين استان وجود دارد مي تواند تاثير خودش را بر ساير ابعاد توسعه اي در آن استان بگذارد. يكي از مطالبات جدي الان بحث اشتغال است كه به قول دكتر جهانگيري، معاون اول رييس جمهور ابرچالش كشور ما هست. الان مي دانيم ريشه و علت بسياري از آسيب هاي ما به بحث اقتصاد و اشتغال برمي گردد. طبق باوري كه داريم و آموزه ديني ما كه مي گويد فقر از يك در وارد شود ايمان از در ديگر خارج مي شود. اينها را ما داريم و از بزرگان مان ياد گرفتيم، لذا بايد در برنامه ريزي و عمل هم به آن توجه كنيم، لذا اينگونه سرمايه گذاري ها و توجهات قطعا در توسعه استان مي تواند بسيار موثر باشد و به مرور منجر به توسعه يافتگي همه جانبه و متعادل منطقه اي كشور شود. وقتي كه ما مقدمه و زمينه را به درستي فراهم كنيم زيرساخت هاي مورد نیاز را چه سخت افزاري و چه نرم افزاري با هم آنجا مي توانيم داشته باشيم.
اگر ما بحث بوم گردي را مبنا قرار دهيم نقش زنان در بوم گردي خيلي پررنگ مي شود. «غذا» و «فرهنگ» و «لباس» در بوم گردي به حضور زنان وابسته هست. هرجا زنان وارد شده است اند هم امنيت بيشتري حاكم شده است و هم سرعت بيشتري به توسعه داده اند. اگر به تجربه سيستان و بلوچستان بنگريم هم مي بينيم ۱۰ سال قبل اين همه خبر مثبت از اين استان نبود، ولي با حضور موثر زنان اوضاع تغيير كرد. فكر مي كنيد جايگزين كردن بوم گردي به اصلاح شرايط زنان در مناطق مرزي هم كمك كند؟
اشاره درستي داشتيد. يك جمله هم از رييس جمهور در بحث انتخابات داريم كه گفتند هرجا زنان وارد شدند كار را تمام كردند. ما در همه حوزه ها اين را مي بينيم؛ زنان از نظر كميت، جمعيت قابل توجهي هستند، به غير از سرمايه انساني يا نيروي كار يا نيروي انساني، من بيشتر روي سرمايه اجتماعي زنان تاكيد مي كنم كه اين سرمايه براي توسعه پايدار كشور يك الزام هست. از نظر بحث كيفيت هم همين طور هست. در حال حاضر تقريبا در همه استان ها حتي روستاها با خيل عظيم دختران و زنان تحصيلكرده در سطح دكترا مواجه مي شويم كه به اميد دسترسي به وقت هاي بهتر شغلي و اجتماعي ادامه تحصيل مي دهند و اميدوار هستند با فوق ليسانس و دكترا به اين وقت ها دسترسي پيدا كنند و تنها گزينه پيش روي ارزش ادامه تحصيل است تا پتانسيل و ظرفيتي كه بالقوه است را به بالفعل تبديل كنند.
من هميشه مطرح مي كنم در اين دهه زنان ما در اوج آمادگي براي خدمت به كشور هستند و فقط آن اراده مي ماند و عزمي كه از اين ظرفيت بتواند بهره مورد نیاز را به عنوان يك بال توسعه ببرد، يك بال كه مردان هستندكه بالاخره با چشم خود ديديم در اين ٤ دهه با كشور و توسعه كشور چه كردند؟! در استان كردستان مثل بقيه استان ها اين زمينه را مي بينيم، به ويژه در بحث بوم گردي كه به درستي اشاره كرديد. در مجموع اگر بخواهيم به اين ظرفيت توجه كنيم در بحث صنايع دستي كه ظرفيت قابل توجهي دارد كه بيشترين نقش را در جامعه ما در اين حوزه زنان دارند. سه بخش ميراث فرهنگي را اگر با هم در نظر بگيريم به نظر مي رسد زنان مي توانند تحولي را در اقتصاد و معيشت خانواده و استان ايجاد كنند كه نهايتا توسعه استان را نتيجه خواهد داد، كما اينكه در خيلي از استان ها مي بينيم تجارب موفقي وجود دارد.
يكي از کارها اين مي تواند باشد كه ما اين تجارب موفق را شناسايي كنيم و در اختيار كساني قرار دهيم كه تازه مي خواهند كارشان را شروع كنند، يعني راه هاي رفته را دوباره طي نكنند چون ما وقت نداريم دوباره تكرار كنيم و مي توانيم از اين تجارب موفق استفاده كنيم و از ميان بُرها در وقت كمتري به اهداف خودمان دسترسي پيدا كنيم. بايد ببينيم در اين عنوان با مشاركت كدام دستگاه ها، يك شبكه اي از همكاري ها را شكل دهيم و كافي و منطقي نيست مسووليت را برعهده يك دستگاه يا نهاد خاصي قرار دهيم و بايد از مجموعه ظرفيت ها استفاده كنيم، اين ظرفيت ها شناسايي شده است است ما بايد اينها را مديريت كنيم و بتوانيم سريع وارد عمل شويم. شناسايي وضعيت كنيم، افكار عمومي را حساس كنيم، ديگر چرايي، چيستي و… دوره اش را طي كرده است و از اينها عبور كرده ايم و الان در مرحله چگونگي هستيم بايد برويم ببينيم به چه نحوي بر اين برنامه ها متمركز شويم و تقسيم كاري صورت گيرد، ولی اينكه كجا و چه دستگاهي بايد اين كار را انجام دهد، هر كدام از ما چه مسووليتي داريم و چه سهمي را بايد داشته باشيم؟ نيازمند برنامه ريزي و سياستگذاري مورد نیاز است.
به نظر نمي رسد شرکت ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري اينقدر درگير حل معضلات معيشتي كردستان از طريق توسعه گردشگري و بوم گردي باشد. اصلا هيچ تكاپويي در آن نديده ايم؟
اخيرا زن محمودزاده، معاون آقاي مونسان در بخش صنايع دستي شد، ايشان در اين عنوان سابقه، تجربه و تخصص دارند، مي شود روي همكاري و مشاركت ايشان در اين بخش حساب باز كرد.
اخيرا بزرگان كشور از مردم درخواست کردند سفرهاي غيرضروري خود به خارج از ايران را محدود كنند. اين يك وقت است براي توسعه گردشگري داخلي. وقتي ما تجربه سفر به استان هاي شمالي را داريم كافي است به درستي سفرهاي مردم را به سمت كردستان هدايت كنيم. آن وقت رفته رفته زيرساخت ها و امكانات آنجا نيز اصلاح پيدا مي كنند. شايد در اين مقطع كافي باشد بزرگاني چون رييس جمهور از مردم بخواهند كه براي كمك به اصلاح شرايط معيشتي كولبران هم كه شده است به كردستان و مناطقي چون سردشت سفر كنند.
اين انتظار كه رييس جمهور صراحتا بگويد، نمي دانم چقدر انتظار واقع بينانه اي هست. ولی در عمل بايد يكسري زيرساخت هايي فراهم شود. به قول شما نمي گوييم هتل پنج ستاره بزنيد، كشتي كروز بياوريد و نظاير آن، از اين انتظارات نداريم. ولی چون من خيلي زميني سفر مي كنم با معضلاتي در مسير مواجه مي شويم. ما واقعا هنوز در تامين حداقل بديهيات و زيرساخت ها مانده ايم. سرويس هاي بهداشتي بين راهي را مي بينيم طوري است كه خيلي ها اصلا ترجيح مي دهند از آن استفاده اي نكنند. اينها را بارها گزارش دادم. هر جا گذرم مي افتد وضعيت را اعلام كرده ام. ولي عمدتا اين زيرساخت ها و امكانات در اختيار بخش خصوصي هست. در عين حال بايد ببينيم فرهنگ مردم در اين عرصه چقدر با اين پيشنهاد همراه و همكاري مي كند تا اين وضعيت درست شود. متاسفانه ضعف داريم و فرهنگي مشاركتي را در اين عنوان نمي بينيم. اين خودش شايد عامل عدم توسعه باشد يا معلول آن. به نظر مي رسد يكي ديگر از مسائلي كه كردستان به عنوان مقصد معرفي نشده، بعد مسافت آن در مقايسه با شمال نسبت به مركز هست. هر چند مردم ممكن است ساعت ها در مسير شمال در ترافيك بمانند، ولی ترجيح مي دهند كه آنجا را گزینش كنند تا اينكه ٣-٢ ساعت ديرتر به مقصدي در سنندج، مريوان يا سردشت در استان آذربايجان غربي يا استان هاي جنوبي برسند. اين عنوان كار دارد و وقت بر هست، يعني بايد يك تبليغات و فرهنگ سازي گسترده اي براي اين مباحث داشته باشيم.
شما به عنوان دستيار ويژه حقوق شهروندي رييس جمهور اين بحث را چگونه مي بينيد؟ آيا بوم گردي پتانسيل و توان كافي براي آن را دارد كه بتوانيد در جلسه هاي هيات دولت مطرحش كنيد و براي تحقق حقوق شهروندان مرزنشين كشورمان از اين طريق بخواهيد اقدامي كنيد؟
بعد از بررسي هاي كارشناسي حتما اين كار را مي كنم. در عين حال خارج از جلسات هيات دولت در مجموعه همكاري هايي كه داريم بايد فكر كنيم كه به چه نحو اين عنوان را به جريان بيندازيم. چون من از مدت ها پيش درگير بحث سردشت بوده و هستم و از ابتداي دولت يازدهم قدم هايي را برداشتيم، ولی هنوز هم متاسفانه آن نتايج مطلوب را در آنجا نمي بينيم. آنجا طبيعت خيلي بكري دارد، من سال ها آنجا زندگي كردم و از نزديك آشنایی دارم كه داراي جاذبه هاي طبيعي- گردشگري فوق العاده است كه كمتر در استان هاي ديگر مشابه آن را مي بينيم. براي نمونه در مسيري از مهاباد به سردشت كوه ها پر از تاك هاي انگورهاي وحشي هست. اين مسير بسيار زيبا و ديدني هست. مثل فصل آفتابگردان ها در ماه ارديبهشت در مسير تبريز- خوي و خوي- اروميه كه مزارع آن فوق العاده و رويايي هست. اين مناطق زيبايي هاي خاص خود را دارند و بكر و دست نخورده اند و بسيار مي توانند براي گردشگر داخلي و خارجي جالب باشند.
قطعا شناسايي جاذبه هاي گردشگري چنين مناطقي صورت گرفته و مطمئن هستيم در استان ها كارهايي كرده اند، فقط بايد ببينيم خود شرکت ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري چه برنامه هايي خاص توسعه گردشگري در استان ها دارد و چه تسهيلاتي را در اختيار بخش خصوصي و سرمايه گذاران در اين حوزه قرار مي دهد. براي مثال آن وقت كه معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري بودم با شرکت ميراث فرهنگي يك تفاهمنامه اي را امضا كرديم كه هنوز اجرا نشده هست، يك برنامه ملي را مي خواستيم داشته باشيم براي بازاريابي، بازار رساني و بازارداري محصولات زنان.
اگر از بعد حقوق شهروندي ببينيم نيز مجموعه اين اتفاقاتي كه در كشور مي افتد، يك فضاي جداگانه و انتزاعي نيست، اگر اين برنامه ها و برنامه ششم توسعه به درستي به اجرا دربيايد، ساير پيگيري ها و برنامه هاي ذيل ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي يكي يكي در استان ها به آخر برسد، مي توانيم به اصلاح شرايط اميدوار باشيم. همين طور اخيرا مطلع شدم پيش نويس سند راهبردي توسعه گردشگري هم آماده شده است هست. مصوبات سفرهاي استاني كه رييس جمهور داشتند، از جمله سفري كه به استان كردستان داشتند بايد ببينيم چه مقدار پيشرفت داشته هست. در مجموع با طراحي يك مدل مناسب جايگزين كولبري، به ويژه با اتكا به ظرفيت زنان به اصلاح وضعيت و توسعه اقتصادي و معيشتي استان مي توان اميدوار بود.
اعتماد
واژه های کلیدی: برنامه | گردشگري | استاندارد | رييس جمهور | صندوق توسعه | سرمايه گذاري | اخبار اجتماعی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
